Recensies

Over “De ongevraagde gast”

“De ongevraagde gast” is de nieuwe roman van de in Gent geboren journalist Roel Verschueren, uitgegeven bij Kramat.

Roel Verschueren leeft en werkt in Wenen (Oostenrijk) en is, naast zijn journalistiek werk, vooral opgemerkt door zijn in 2010 uitgegeven spraakmakend boek “Morgen is van mij, een antwoord op seksueel misbruik binnen de kerk”

“De ongevraagde gast” is een totaal ander genre.

Sofie leeft met haar dochtertje Mattea rustig in Wenen en heeft haar verleden reeds vijftien jaar achter zich gelaten met een onverdraagzame Vader Henri die, na een hartaanval, in een verzorgingstehuis is opgenomen.

Tot haar wereld overhoop wordt gehaald wanneer ze het bericht ontvangt dat haar grootvader haar een herenhuis heeft nagelaten.

Dit is des te meer een verrassing daar Sofie geen enkel contact meer had met haar grootvader.

Eigen aan Sofie’s temperament neemt ze zich voor om van het herenhuis een soort woongemeenschap te maken voor ‘gelijkgezinden’, jongeren en kunstenaars.

De inrichting neemt vorm aan, het huis en zijn bewoners beantwoorden volkomen aan hun ideeën- en leefwereld.

De rust van de kleine leefgemeenschap wordt verstoord als blijkt dat de vader van Sofie het verzorgingstehuis moet verlaten omdat hij gewoon té onhandelbaar en onuitstaanbaar is geworden.

Waardoor er voor Sofie niets anders opzit dan haar vader woonst te verschaffen in het huis van haar grootvader, samen met de andere bewoners.

Vader Henri is nu volkomen van zijn dochter afhankelijk maar zulks belet niet dat zijn onhandelbaarheid en zijn cynisch gedrag prominent aanwezig blijven, tegenover Sofie en de andere bewoners van het huis.

Hij blijft een ‘niet in te nemen burcht’ en bouwt een hoge muur tussen hem en zijn omgeving.

Sofie beschouwt het als een uitdaging die muur te doorbreken, niet in het minst gesteund en geholpen door haar dochtertje Mattea.

Sofie gaat zover dat ze haar vader meeneemt naar Parijs om daar het graf van zijn moeder te bezoeken.

Het lijkt erop dat de muur die haar vader heeft opgetrokken barsten begint te vertonen.

Doch één zwaluw maakt duidelijk niet de lente.

En een tweede verhaallijn duikt op in het boek.

Deze verhaallijn speelt zich evenwel af in het verleden, bij het begin van de Jodenvervolging door Nazi-Duitsland.

De lezer verneemt dat David, de grootvader van Sofie, en dus de vader van Henri, het herenhuis oorspronkelijk heeft aangekocht.

Een brief van de grootvader leert Sofie dat haar grootvader heel wat Joden heeft geholpen om te ontsnappen aan het Naziregime doch dat hij gebukt gaat onder enorme schuldgevoelens door het feit dat zijn hulppogingen mislukten en dat hij hopeloos op zoek ging naar een klein meisje dat als enige van haar familie overleefde.

En plots wordt dat verhaal de verklarende link naar het cynische, onhandelbare gedrag van vader Henri.

Sofie moet haar vader die fameuze brief laten lezen en dan zien welke reactie dit zal teweegbrengen.

Een prachtige psychologische studie van 204 pagina’s en 28 hoofdstukken die de lezer niet met ‘blijheid’ zal lezen en waarvan de personages niet bijzonder empatisch en sympathiek zijn.

Komt het goed tussen Sofie en haar vader? Komt het goed met het verleden? Sommige situaties zijn gewoon gedoemd om te mislukken of kan er toch hoop bestaan?

Het boek laat evenveel vraagtekens als oplossingen en dat maakt “De ongevraagde gast” zo bijzonder boeiend.

De flaptekst vermeldt: ‘De auteur schept voor Sofie en haar vader Henri in deze roman een kader voor conflict, toenadering, verachting, gemiste kansen en hoop, waar geen woord noch zin te veel is gebruikt’.

Een perfecte samenvatting van dit remarquabele boek. Het is uitkijken naar het volgende boek van Roel Verschueren die duidelijk zijn stijl en genre heeft gevonden.

Daarenboven een zeer verzorgde uitgave en lay-out van Uitgeverij Kramat.

Beoordeling: **** zeer goed, opvallend. Moeilijkheidsgraad: II vraagt inspanning

 

* Vandaag staat hij er weer met een nieuwe roman. ‘De Ongevraagde Gast’ is een meeslepend verhaal in die typische stijl van de auteur. Realiteit en fictie zijn weer fijnzinnig en subtiel in elkaar verweven zodat de lezer dikwijls het gevoel krijgt dat de realiteit boven de fictie uitkomt. Je weet nooit met zekerheid waar de fantasie eindigt en de werkelijkheid het overneemt. Roel Verschueren is van nature een geijkt observator en trendwatcher. Hoewel de personages fictief lijken, heeft de aandachtige lezer een haast aan de werkelijkheid grenzende illusie dat deze vlot lezende roman eerder teruggrijpt naar levensechtheid. De lezer is er, net als ik, waarschijnlijk van overtuigd dat dit schitterend opgebouwde verhaal verband heeft met een trauma dat de auteur zelf tekende en dat hij nooit heeft kunnen verwerken. In elk geval toont Roel Verschueren met zijn nieuwste boek opnieuw een staaltje van sublieme schrijfkunst, taalvaardigheid en virtuositeit en brengt hij die vlot over naar een enthousiaste lezer.

Kunstcriticus & Publicist A.F. Haelemeersch

* In deze psychologische roman van auteur Roel Verschueren, die eerder al scoorde met ‘zwijg als je praat’ en ‘morgen is van mij’, worden protagonisten opgevoerd die wel overdacht onmisbaar zijn voor het hele verhaal. Zoals Verschueren vaker schrijft, lopen meerdere verhaallijnen dooreen, en de lezer moet tot het plot wachten om te weten waarom en hoe die met elkaar in verband staan. De buitengewoon sterke scène waar hoofdpersoon Sofie met haar vader en haar dochter aan het graf van haar grootmoeder staat is typisch voor de bijzondere literaire stijl die de auteur hanteert. En gelukkig voor de lezer, rijgen zich dergelijke hoogstandjes van hoofdstuk tot hoofdstuk aaneen.

Walter Mussche – literatuurcriticus NVL

* Roel Verschueren heeft me verbaasd door deze in alle rust geschreven roman, dat proef je tussen de regels door. Hij heeft me ontroerd door de mooie teksten die hij gebruikt. Het boek leest prettig en heeft stof tot nadenken gegeven. Deze roman heeft me nogmaals doen beseffen dat mensen worden zoals ze zijn en daar niet altijd zelf schuld aan hebben. De man die ik in het begin onmogelijk vond zou ik op het eind gewoon een knuffel willen geven. En Sofie? Aan de ene kant herken ik veel van haar in mijzelf en daarnaast vond ik haar een perfect hoofdpersoon.

Diana Kooistra – The Sword

* Een interessante psychologische roman met geloofwaardige, zei het niet altijd zo sympathieke personages, maar een situatie die op voorhand gedoemd lijkt tot mislukken, al is er misschien een sprankeltje hoop. Het verhaal rond de gebeurtenissen in de brief, en wat daarna gebeurt, roept eerder vragen op dan dat het antwoorden geeft. Een van de laatste zinnen ‘De mens is de vijand van de mens’ vat zowat de dubbele bodems samen. Vlot geschreven en niet altijd ‘aangenaam’ om lezen.

Eddy C. Bertin – Cerberius

 

Over “Schweig wenn du sprichst”

Literaturzeitschrift VOLLTEXT (Martin Prechelmacher)

“Er schweigt, wenn er spricht…”

»Zu genau weiß Verschueren… dass es nicht nur eine Art des Schweigens gibt und so portraitiert er in seinem Buch gleich eine ganze Typologie: tonloses, sprechendes, seufzendes, zuweilen aktives aber immer ignorierendes, ausweichendes, beschützendes  Schweigen… Zu genau weiß Verschueren wohl auch, dass es bereits tausende Bücher dieser Grundkonstellation gibt. Schweig, wenn du sprichst geht allerdings über sie hinaus, nicht, indem er den Fokus auf die privaten Schwierigkeiten lenkt, auf familiäre Konstellationen oder durch die Überlagerung der Gegenwart mit Dokumenten aus der Vergangenheit – all das gab es bereits- sondern in der Geisteshaltung. Diese lässt sich wohl am besten mit dem englischen „Get over it!“ beschreiben… Verschueren scheint mit einem grundsätzlichen Skeptizismus gegenüber der Vergangenheit aufgefüllt.«

Profil

»Roel Verschueren deckt in seinem fesselnden Debütroman die unterdrückten Geheimnisse einer ganzen Familie auf. Die Kollaboration flämischer Nationalisten mit den Nazis ist ein historisch bislang völlig unterbelichtetes Kapitel, das auch Aufschluss gibt über die aktuelle belgische Misere: Das Land hat seit über einem Jahr keine Regierung mehr, die Fronten zwischen Flamen und Wallonen bleiben verhärtet.«

Mokkant.at

»Die Aufarbeitung einer unbekannten Familienvergangenheit und die Annäherung an einen undurchsichtigen Vater ist hier literarisch besonders elegant und mitreißend gelungen.«

OTZLiteratuur

»Ein bewegender Debütroman über ein ganz besonderes Familienschiksal, von dem man beim Lesen nicht mehr los kommt.«

O-töne Literatuurfestival MuseumsQuartier Wien

Verschueren, anders als Sabine Gruber,  die unreflektiert Zeitgeschichte anhäuft, scheint mit einem grundsätzlichen Skeptizismus gegenüber der Vergangenheit aufgefüllt. Zumindest lässt er Victor über die Österreicher sagen, sie seien Besessen von ihrer Vergangenheit und wünscht laut Daniela Strigls Einleitung den Österreichern ein Meer – das würde ihr Gemüt vielleicht aufhellen. Gerade in einem literarischen Diskurs, der von ‘Vergangenheitsbewältigung’ überfließt ist das eine erfrischende – und dringend nötige – Ergänzung.

Over “Morgen is van mij. Een antwoord op seksueel misbruik in de kerk” – Uitgeverij Lannoo 2010

Beelden boekenbeurs 2010

 

 

 

 

 

 

De Standaard:

“Pas over halfweg (het boek) krijgen we het antwoord… Het zet al het voorgaande in een ander daglicht. Wat eerst misplaatst tot ronduit arrogant overkwam, wordt nu begrijpelijk, logisch, misschien zelfs nobel. Hij krijgt alvast de steun van Peter Adriaenssens, die een indrukwekkend nawoord schreef.”

“Roel Verschueren had moed, was sterk. Hij schreef het boek dat vele andere overbodig maakt. Hij deed me denken aan een uitspraak van Alice Miller: ‘Courage can be just as infectious as fear’.

Peter Adriaenssens, kinderpsychiater KUL

“Dit boek reconstrueert nauwgezet de gebeurtenissen van de voorbije maanden en geeft de slachtoffers een langverwachte stem. Roel Verschueren weet als geen ander aan te tonen hoe seksueel misbruik het leven van slachtoffers blijft bepalen. Zijn relaas is hard, maar nooit zonder hoop. Want misschien kunnen de slachtoffers toch nog hun eigen toekomst claimen. En is morgen ooit weer van hen.”

Katrien Van Oost – Lannoo

Over “Zwijg als je praat”

In: Facetten van de Tweede Wereldoorlog – door Annabel Jung

De Tweede Wereldoorlog herbergt nog vele geheimen. Dat geldt niet alleen op het gebied van oorlogvoering, maar ook in kleinere kring op het gebied van familiegeschiedenissen. Dat laatste ondervond ook Victor, de hoofdpersoon in de roman “Zwijg als je praat” van Roel Verschueren, toen hij geconfronteerd werd met het oorlogsverleden van zijn vader. Verschueren, geboren in Gent, is schrijver, vrij journalist en vertaler. Hij schreef de roman naar aanleiding van intensief research over de situatie van Vlamingen in de periode 1940-1950. Ofschoon de roman niet getypeerd wordt als een biografie, vinden de biografische elementen van de auteur wel hun weerspiegelingen in Victor.

Net als de auteur heeft Victor een leven opgebouwd in Oostenrijk. Tijdens een bezoek aan zijn moeder in België vindt Victor een deel van een brief geschreven door zijn vader, die niet meer leeft. Zijn moeder doet er echter het zwijgen toe. Dat wordt het begin van zijn speurtocht naar het verleden, want hij wil weten wat die brief te betekenen heeft. Bij zijn zoektocht krijgt Victor zowel tegenwerking van familie als medewerking van vrienden, want het blijkt dat zijn vader vrijwillig dienst had genomen in het Vlaamse Legioen om te gaan vechten aan het Oostfront. Een onthulling, die voor Victor moeilijk te verteren is, omdat het Vlaamse Legioen destijds samengevoegd was met de Waffen-SS.

In “Zwijg als je praat”wordt het verhaal verteld van een Vlaamse familie en de keuzes, waarvoor ze zich gesteld zien staan, wanneer het verleden weer een rol gaat spelen in het heden. Maar in wezen is het thema tijdloos en universeel. De auteur beschrijft de onderlinge verhoudingen tussen de familieleden en wat die confrontatie met het verleden voor ieder van hen betekent. De één wil het verleden laten rusten. Immers, het verleden ontrafelen betekent doorgaans dat het beeld wat men zich in de loop van tijd gevormd had, bijgesteld moet worden. Dan houdt men liever vast aan een desillusie. De ander wil het verleden juist doorgronden om de vader, die hij gemist heeft, beter te begrijpen.

Cruciaal in dit hele boek is de vraag of je keuzes uit het verleden mag veroordelen door ze te toetsen aan de normen en waarden in het heden? Waarom koos de vader voor iets wat we thans beschouwen als een foute keuze? Daardoor ontstaat het generatieconflict tussen moeder en zoon. Moeder vindt dat de zoon de keuzes van zijn ouders niet kan begrijpen, omdat hij thans in een heel andere tijd leeft, waarin inmiddels bekend is waartoe het nazisme geleid heeft. Echter, de mens wil nu eenmaal zijn verleden leren kennen, omdat hij het gevoel heeft zichzelf anders niet te kunnen begrijpen. Zo ook Victor, hoewel hij tegelijkertijd begrijpt dat die verloren tijd niet meer in te halen is.

Opmerkelijk bij het lezen van het boek is dat gaandeweg de lezer begrip krijgt voor zowel de gedrevenheid van Victor als voor de zwijgzaamheid van zijn moeder. Wat voor de lezer wel verwarrend is, zijn de dagboekfragmenten, die door het verhaal heen lopen, omdat het lang duurt voordat de samenhang met het hoofdverhaal duidelijk is. De auteur heeft gekozen om de zoektocht van Victor als centraal thema te stellen. Wat de uitkomst doet met de hoofdpersoon, laat de auteur enigszins achterwege. Niettemin is  “Zwijg als je praat” een boeiend verhaal met een zeer verrassende uitkomst! Beoordeling: X X X X  Zeer goed.

Bol.com – NBD|Biblion recensie

Een confronterende familieroman, waarin een Vlaamse zoon die in Wenen woont, op zoek gaat naar zijn vader, die in het Vlaams Legioen als SS-officier vocht aan het Oostfront. Een zoektocht naar het ingewikkelde verhaal over motieven, zijn handelwijze en zijn veroordeling is als roman een hachelijke onderneming. Feiten, interpretaties en fantasie lopen door elkaar. De moeder van de hoofdpersoon en zijn hele familie hebben dat verhaal verborgen gehouden en dissen het nauwelijks op, zodat de verwarring groot blijft. De vader heeft zelf meegewerkt aan het achterhouden van de onthullende waarheid. In zijn zevenjarige gevangenistijd heeft zijn moeder nooit zijn vader opgezocht en de hoofdpersoon heeft vijf jaar op hem moeten wachten.